محمود دولتآبادی؛ شمایل نویسندۀ ایرانی
تاریخ انتشار: ۱۹ تیر ۱۴۰۰ | کد خبر: ۳۲۴۸۰۶۲۲
عصر ایران؛ مهرداد خدیر- « سال ۶۴ که نوشتن کلنل پایان یافت، از همسرم خواستم آن را بخواند؛ وقتی کتاب را خواند از من پرسید این کتاب را کی نوشتی؟! پاسخ دادم وقتی همه خواب هستند من مینویسم و در نتیجه زمانی که شما خواب بودی من این کتاب را نوشتم که البته هنوز در محبس است. شما با من آرزو کنید این کتاب از محبس آزاد شود، زیرا ۳۶ سال برای در محبس ماندن یک کتاب خیلی زیاد است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
با این که چهار پنج روز از مناسبت این سخنان محمود دولتآبادی نویسندۀ پرآوازۀ ایرانی میگذرد اما بهانۀ این نوشته نه روز قلم است که سپری شده باشد و نه حتی زادروز او که بلکه نویسندۀ برجسته را بدین سبب در چارچوب «یک چهره – روایت» قرار میدهم که با تلاش و سختکوشی بسیار خود را به یک «شمایل» تبدیل کرده است.
در سینما میان شخصیت و تیپ تفاوت و تمایز قایل میشوند و میگویند «تيپ» نشان دهندۀ کاراکتری است که «خصوصيات گروه يا طبقهای از مردم» را بازمیتاباند و هنوز فردیت ندارد و اگر از هم شخصیت او گفته میشود منظور شخصیت تیپیک است. مثلاً معلمين آموزش و پرورش خصوصيات مشتركی دارند كه آن ها را از كسبه و فروشندگان جدا میكند.
رضا براهنی میگوید: «ممکن است قصه نويس شخصيت خود را از روی یک تیپ انتخاب کند و آن تیپ وقتی وارد قصه می شوداحساسات و انديشههای طبقۀ خود را وارد قصه میكند.»
دكتر سيروس شميسا هم میگوید:«فرد، خصوصيات مخصوص به خود را دارد و خلقيات او همگانی نيست مثل قهرمان " بوف كور" كه شايد در دنيای واقعی هم مصداق نداشته باشد. اما " تيپ"، نمايندۀ قشر و صنفي از مردم و جامعه است. يعني طبقه و گروهي از مردم همان خلقيات و رفتار را دارند. وقتي او را بشناسیم انگارهزاران نفر را می شناسیم. مثل قهرمان داستان "حاجی آقا"ی " صادق هدايت". در حالی که در «مدير مدرسه» جلال آل احمد، مدير مدرسه نمايندۀ یک تيپ است، اما معلم، يك فرد است و به زبان سینما: شخصیت.»
محمود دولتآبادی یک چند در جوانی بازیگر تئاتر بوده و می توانست به شخصیت یا تیپ تبدیل شود اما نویسنده شد و حالا یک شمایل است. شمایل نویسندگی ایران.
منظور از شمایل قذسی کردن شخص نیست. این است که ویژگیها را بازبتاباند. منحصر به آدمهای بزرگ و استثنایی هم نیست تا بگوییم غلامرضا تختی شمایل ورزشکاری است یا عزتالله انتظامی شمایل بازیگری. محمد رضا حیاتی هم با تسامح بسیار مدتها شمایل گویندگی خبر بود و به خاطر همین فعالیتهای تازۀ او را بسیاری نمیپسندند. یا وقتی می گویند کارگردان سینما هر قدر هم اصغر فرهادی و عباس کیارستمی جهانی شده باشند و مسعود کیمیایی در فستیوال بزرگی جایزه ای نبرده باشد او برای شمایل سینما شدن مناسب تر است یا دست کم نزد این نویسنده چنین است و به همین خاطر محبوبیت شهاب حسینی پس از طعنه به کیمیایی به شدت افت کرد چون مشخص شد آن قدر دربارۀ تیپ و شخصیت خوانده و یادگرفته که از شمایل غافل شده حال آن که خود در صورت تصحیح این گفتارها و رفتارها قابلیت تبدیل به شمایل بازیگری ایرانی را دارد. کیمیایی که سهل است. به عمد مثال حیاتی را هم آوردم تا گمان نشود غرض بزرگنمایی است هر چند دولت آبادی بزرگ است ولی بیشتر شمایل است
چرا؟ چون اگر قرار باشد مجسمۀ یک نویسندۀ ایرانی را بسازند بهترین نمونه است. از حیث چهره با آن صورت ایرانی از نوع خراسانی. از نظر زبان با گویش درست و دقیق. به لحاظ سیاسی هم سابقۀ زندان در رژیم گذشته و هم فعالیت در کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان که ریاست عالیۀ آن به هر حال با فرح بود ولو صوری و تشریفاتی. از جنبۀ کسب درآمد و مهم تر از همه تشخصی که به نویسندگی داده و برای نان ناله نکرده است. اگر نالیده به خاطر سانسور بوده و این که جلوی انتشار برخی کتب او را گرفته اند.
نمی دانم این شایعه تا چه حد درست است که به عنوان نامزد جایزۀ ادبی نوبل هم معرفی شده و همل اینها یعنی محمود دولت آبادی شمایل نویسندگان ایران است حتی کسانی که به لحاظ فکری منتقد اویند یا نثر متأخر او را نپسندند و تکرار بدانند.
دولت آبادی از ویژگی غالب ایرانیان که مداراست برخوردار است و هم در کنفرانس برلین شرکت می کند و هم پرخاش گران راب ه سکوت فرامی خواند. هم در یاران می نویسد و هم تن به سانسور نمی دهد.
برخی از سخنان او در آیین روز قلم را که فیبیدو در فضای کلاب هاوس ترتیب داد نقل می کنیم. چه خوب که فیبیدو و کلاب هاوس هست و گرنه از نظر صدا وسیما نویسنده باید در خدمت اهداف سیاسی و ایدئولوژیک قلم بزند. جملاتی از آنچه چند شب قبل گفت:
- ذهن من همیشه در حال کار کردن است. وقتی پشت میز مینشینم، بهطور اجرایی این کار را میکنم، در غیر این صورت هم ذهنم همیشه دنبال کاری است که انجام میدهم. معمولاً تا کاری را انجام ندهم، حرف آن را نمیزنم؛ ولی به هرحال هرگز بیکار نیستم.
- ناچارم بگویم در طول زندگیام چهار بار ضمن کار تا لب مرگ رفته و برگشتهام؛ که سه بار آن را در «روزگار سپریشده» و یک بار آن را در «طریق بسمل شدن» تجربه کردم؛ بنابراین عجیب است اگر خواننده من این حس صادقانه را نگیرد یا نتواند بگیرد، که این هم به مخاطب مربوط است. یعنی من آنچه شرط بلاغ است گفتهام، اینکه دیگری آن حس را بگیرد یا نه، خیلی به من مربوط نیست.
- سال ۶۵ یا ۶۶ بود که در دانشگاه کارهایی به من محول میشد که از عهده من خارج بود، بنابراین عذر خواستم، از کار بیرون آمدم، به عبارتی خودم را اخراج کردم و در خانه نشستم. دست بر قضا در همان ایام جلو چاپ همه آثار من برای بار دوم یا سوم گرفته شد.
مسئولین آنقدر شریف بودند که فکر نکردند آدمی که به هر ترتیب کارش را از دست داده و از طریق آثارش زندگی و معیشت خود را تامین میکند، چه باید بکند؟ خاطرم هست یک ماشین لنسر داشتم و یک روز برادرزادهام به سراغم آمد و از من خواست که آن را به او بسپارم تا روزها کار کند و غروب برای من پولی بیاورد؛ اما خوشبختانه کار به آنجا نکشید.
همین ایام یکی از دوستان من که اولین نامه را بعد از انتشار «کلیدر» برای من نوشته بود و بعد آشنا شدیم، به خانه ما آمد و گفت الان حدود چهار سال است که از کار بیرون آمدهای و جلو آثارت را گرفتهاند، پس چطور زندگی میکنی؟ پیشنهاد داد با یکی از دوستانش ماهی ۳۰۰ هزار تومان بهعنوان قرضالحسنه بدهند که قبول کردم و یک سالی هم این مبلغ قرضالحسنه بود تا دولت عوض شد و به آثار من اجازه انتشار دادند.
-در جاهای دیگر دنیا شهرداریها برای خود نسبت به هنرمندان مسئولیتی تعریف کردهاند، اما در کشور ما چنین نیست. همین چند وقت پیش به شهرداری پیشنهاد دادم جایی در اختیارم بگذارند تا وقتی که زندهام، خانه بیهقی را در تهران پدید بیاورم، که جوابی نگرفتم و فقط به این طرف و آن طرف حواله کردند. آخر سر هم یکی گفت میتوانیم ۲۰ میلیون به شما بدهیم که گفتم اگر میخواستم خم بشوم و چنین پول بردارم، در این عالم پول زیاد بود. من یک نگاه دور دارم، من میخواهم خانه بیهقی در تهران پدید بیاید و احیا شود. بنابراین در کشور ما شهرداریها ظاهراً کار دیگری دارند که الحمدللّه پروندههایشان هم هست.
- نویسنده در این کشور یعنی دشواری و عبور از دشواریها. اگر توان این کار را دارید، ادامه دهید، اگر توان آن را ندارید به امید اینکه کسی دست شما را بگیرد نباشید. یعنی یا خودتان باید دست به کمر همت بزنید یا اینکه به کسی امید نداشته باشید. یعنی این آقایانی که من در طول این ۵۰ سال تجربه کردم، اصلاً مسئلهشان ادبیات و کتاب نبوده و نیست. بنابراین اگر کسی میخواهد در کشور ما نویسنده شود باید پیه این چیزها را به تن خود بمالد.
منبع: عصر ایران
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۲۴۸۰۶۲۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مشارکت ۶۰ میلیون ایرانی در کالابرگ الکترونیک فجرانه
به گزارش خبرنگار مهر، جتالاسلام صحبتالله رحمانی ظهر شنبه در دومین جلسه شورای هماهنگی تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان مازندران که با حضور ملکی مدیرکل استانهای وزارت تعاون، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی مازندران و مدیران دستگاه های اجرایی استان برگزار شد اظهار کرد: باید تلاش کنیم تا مطالبات رهبر معظم انقلاب در حوزه تولید پیگیری و مشکلات تولید رفع شود.
وی با اعلام اینکه جلسات شورای هماهنگی باید خروجی داشته باشد و برای مردم ملموس باشد، تصریح کرد: زمینههای مشارکت مردم در تحقق شعار سال ویژه پیگیری شود.
معاون امور حقوقی و مجلس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه اقدامات مهمی در استان مازندران انجام شده و باید بیشتر تقویت شود، ادامه داد: باید به سمت تفاهمنامههای بینبخشی برویم و توسعه دهیم.
این مسئول با تاکید بر اهداف دولت سیزدهم، خاطرنشان کرد: دولت، دولتِ کار و کرامت است و همه دست به دست هم دادهاند تا امروز شاهد کاهش نرخ بیکاری باشیم.
رحمانی با اشاره به اینکه چرخه تولید را در استانها تکمیل کنیم، افزود: سالانه هزار میلیارد تومان به خانهدار شدن مددجویان بهزیستی از محل شرکتهای زیرمجموعه تأمین اجتماعی اختصاص مییابد.
وی از مشارکت ۶۰ میلیون نفر (۲۰ میلیون خانوار) در طرح کالابرگ و فجرانه خبر داد و گفت: باید شرایط را بهبود ببخشیم و کمک کنیم وضعیت مردم بهتر از این شود چراکه شایسته بهترین خدمتها هستند.
معاون امور حقوقی و مجلس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اعلام اینکه دشمن در جنگ اقتصادی بیکار ننشسته است، خاطرنشان کرد: با هدایت رهبری از گردنههای سخت عبور کردیم و جهاد تبیین در این بخش در اولویت قرار گیرد.
این مسئول ادامه داد: از جمله نکات مهم رهبری توجه به تعاونی است و مشارکت مردم را در تحقق شعار سال تقویت کنیم.
رحمانی با اعلام اینکه بانکها تسهیلات را به سمت تولید سوق دهند تا در بخش تولید رونق ایجاد شود، گفت: برای ارتقای تولید و مشارکت نیازمند تعامل و همافزایی دولت و مجلس هستیم.
لزوم انسجام و همافزایی برای خدمت به مردم
مدیرکل استانهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز در این جلسه با قدردانی از تلاش مدیران در خدمترسانی به مردم، گفت: از ظرفیت بسیج در وزارت کار و خدمت به مردم استفاده شود.
ملکی تصریح کرد: کارشناسان معین مشخص شده و به صورت میدانی در استانها حضور و مسائل را رصد و احصا میکنند.
وی افزود: انسجام، هماهنگی و همافزایی در انجام کارها به ما کمک میکند و در تحقق برنامهها اثرگذار است.
کد خبر 6089896